Sevindiğimizde, çocuğumuz güzel bir iş başardığında, tuttuğumuz takım gol attığında hemen ellerimiz "çak" pozisyonu alır ve ellerimizi havada çarpıştırırız. Ne kadar doğal bir hareket öyle değil mi? Sanki gülmek, haykırmak gibi içten gelen bir davranış. Devasa  bir topla nişan alıp karaya yaklaşmaya çalışan bir gemiyi vurduktan sonra, "Heyt be!" diyip çak yapan iki yeniçeri görmek o kadar da kulağa garip gelmiyor, öyle değil mi? Aslında ilk başta biraz garip geliyor ama düşününce insan alışıyor. Aslında "çak" bizim hayatlarımıza aynı böyle biraz etraftan görüp bu fikre alışmamızla ve sonra da benimsememizle girmiş gibi duruyor çünkü 70'lerden önce böyle bir hareket yokmuş.

Yukarıdaki gibi hiyerogliflerden yola çıkarak bu hareketin M.Ö. 3200'lere kadar uzandığını iddia edenler olmuşsa da akademik çevrelerce bu iddia pek ciddiye alınmış değil.  Zira eski mısır hiyerogliflerine bakıldığında bu çizimin selamlama, takdis etme gibi bir anlam içerdiği anlaşılabilir. (Ya da eli ancak böyle çizebiliyor olabilirler).

Tarihçilerin üzerinde en çok anlaştığı sav, Afrikalı-Amerikalıların kendi aralarında yaptıkları ve tarihi 1920'lere uzanan, bir kişinin altta iki elini avuçları yukarı bakacak şekilde tuttuğu ve diğer kişinin buna iki eli ile vurması hareketinden, çakma hareketinin çıkmış olduğu.

1977'den çok önce, ta 1960'larda kadın voleybolcular da sayı aldıklarında böyle çakarak seviniyorlardı diyenler olsa da yaptığımız araştırmalar (YouTube'da video izleme) neticesinde bu hareketin sihirli bir şekilde 80'lerde voleybola girdiğini gösteriyor. İzlediğim onca videoda sayı aldıktan sonra çaksınlar diye bekledim ancak ya ellerini havaya kaldırıp "oley" yaptılar ya da öyle hiçbir şey yapmadan pozisyonlarını aldılar. Aşağıdaki  videodan siz de çakma hareketinin voleybola girişini gözlemleyebilirsiniz.

Bu hareketin resmi tarihçesi şöyle: 2 Ekim 1977'de bir maçın sonlarına doğru beyzbol oyununda turu tamamlayarak 30. sayısını alan Dusty Baker'ın sevinçle bir eli havada kenarda bekleyen Glenn Burke'ün eline elini şaklatmasıyla bu gelenek başlamış. Bu hareketi gören herkes çok beğendiğinden hızla spor dünyasında yayılmış.

Çakma hareketi elbette ki takım oyunlarında daha çok kullanılıyor. Bu hareketin hangi hallerde ve nasıl kullanıldığını beraber inceleyelim.

Voleybolda kadın oyuncular daha çok iki elle alttan yapılan çak hareketini kullanıyor. Bu sporda neredeyse sürekli iki ellerini de kullandıkları için bu hareket daha ağır basıyor olabilir. Zira havada çaktıklarında da genelde iki elleri ile çakıyorlar. 

 Kadın voleybolcular bu sevinme ve moral verme hareketini şimdilerde o kadar çok kullanıyorlar ki, bu sebeple başta bahsettiğim, bu hareketin onlardan çıktığı savı ortaya sürülmüş olabilir. 1964'te Japonya'nın olimpiyatları kazandığı aşağıda da izleyebileceğiniz maçta 2:32'de bir oyuncu diğerine elini uzattığında acaba çak mı yapıyor diye 0.25 hızda 10 kere izledim ve bir karara varamadım. Eğer bu bir çak hareketi ise resmi "Çak Bir Beşlik" tarihçesine paralel bir voleybolda çakmanın tarihi yazılması gerekiyor olabilir.

Erkek oyuncular ise spor dalı fark etmeksizin çakı aşağıdaki anlamlarda kullanıyorlar:

- Sıkıntı yok.

- Biraz daha dikkatli...!

- Aslanım bee!

- Hadi beyler, şimdi başlıyoruz.

- İşte bu, işte bu! Alıyoruz bu maçı!

Amerika'da Ulusal Beşlik Çakma Günü diye bir gün de var, Nisan'ın 3. Perşembesinde kutlanıyor. Neden 2 Ekim, yani bu hareketin ilk kez kullanıldığı gün kutlanmıyor diye sorabilirsiniz. Sebebi yok. 2002'de Virginia Üniversitesi'nde bir grup öğrenci o günü belirlediği için o gün kutlanıyor.

Çak hareketi ile ilgili son olarak eklemek istediğim husus ise bu hareketin pandemi sonrasında bir süre el sıkışma alternatifi haline gelmesi. Hatta avuç içi içeren bu hareket de bir süre sonra yumrukla çakmaya dönüştü. Çünkü çakma hareketi el sıkışma ile karşılaştırıldığında avuç içi bakterisinin yarısı kadarını karşı tarafa geçirirken, yumruk çakma yirmide birini karşı tarafa geçiriyormuş.

Ben şahsen el sıkışma alternatifi olarak ne çakmayı ne de yumruk çakmayı benimsedim. Pandeminin geçmesini bekleyip normal el sıkışma başlayana kadar baş selamı ile idare ettim.

Bu yazımızdan sonra beşlik çakarken bunu bilinçli yapıyor olacaksınız sevgili okuyucularımız. Bir sonraki yazımıza kadar esen kalın.